ارزیابی فلسفۀ اخلاق سکولار و روش شناسی مواجهۀ آن با اخلاق دینی
Authors
abstract
اخلاق سکولار که به تعبیر های مختلفی مانند اخلاق دین زدایی شده، انسانی یا عرفی از آن یاد می شود، در مقابل اخلاقی دینی و الهی قرار دارد و پدیده ای برآمده از تفکر سکولاریسم است که خود را بر مدار نیاز و حرکت جامعۀ بشری تطبیق می دهد. با این نگاه در اخلاق سکولار، قبض و بسط شناور و نسبی خواهد آمد و نمی توان آن را از جهان بینی الهی منبعث دانست. سؤال اصلی پژوهش آن است که اخلاق غیرمبتنی بر دین بر چه مستندات و ادله ای متکی است و چگونه می توان در یک مواجهۀ منطقی به ارزیابی آن پرداخت؟ با این فرضیه که اشکال های طرح شده بر اخلاق دینی هم در مبنا و هم در روش به تأمل فراوان نیاز دارد، باید میان اعمال دینداران در عدم التزام کامل به اصول اخلاق دینی، با بنیادهای اساسی دین فرق گذاشت؛ چه آنکه برخی از ایرادهای روشنفکری به برخی اباحه گری های افراد جامعۀ دینی برمی گردد نه اصل دین. در گفت وگوی پیش رو میان این دو رویکرد، پس از طرح نظریات ادلۀ اخلاق سکولار از زبان روشنفکران مسلمان و وطنی در قالب چند دستۀ هم افق، ابتدا این موارد به صورت مختصر و مورد پژوهانه تحلیل و نقد خواهند شد. در ادامه مواجهه ای کلی تر ناظر به مبانی و مؤلفه های معرفتی اخلاق سکولار صورت خواهد گرفت.
similar resources
ارزیابی فلسفۀ اخلاق سکولار و روششناسی مواجهۀ آن با اخلاق دینی
اخلاق سکولار که به تعبیرهای مختلفی مانند اخلاق دینزداییشده، انسانی یا عرفی از آن یاد میشود، در مقابل اخلاقی دینی و الهی قرار دارد و پدیدهای برآمده از تفکر سکولاریسم است که خود را بر مدار نیاز و حرکت جامعۀ بشری تطبیق میدهد. با این نگاه در اخلاق سکولار، قبض و بسط شناور و نسبی خواهد آمد و نمیتوان آن را از جهانبینی الهی منبعث دانست. سؤال اصلی پژوهش آن است که اخلاق غیرمبتنی بر دین بر چه مست...
full textبنیادهای اخلاق دینی و سکولار
چکیده موضوع اخلاق دینی و اخلاق سکولار در تاریخ فلسفه ابتدا در رساله اتوفرون، افلاطون مطرح شده است. افلاطون در این رساله به این مسأله می پردازد و به این نتیجه می رسد که خدا به این دلیل که امر خوب، خوب است به آن فرمان داده است. او پایه اخلاق را غیردینی می دانست، ولی با شروع قرون وسطی و حاکمیت کلیسا بر مبانی دینی اخلاق تأکید شد، یکی از مهم ترین نظریات اخلاقی، نظریه امرالهی است. این نظریه در جهان...
15 صفحه اولجنسیت و اخلاق مراقبت در فلسفۀ اخلاق فمنیستی
دغدغۀ مشترک برخی اندیشمندان فمنیست واکاویِ نسبت میان جنسیت و اخلاق است. از این منظر، فمنیستها اخلاق سنتی را به دلیل نادیدهگرفتن یا کماهمیتدانستن ارزشهای فرهنگی و نیز تجربۀ اخلاقی زنان با نگاهی مردسالارانه نقد کردهاند. ازاینرو، با طرح نظریات و رویکردهای گوناگون به بازاندیشی اخلاق سنتی پرداخته و سعی کردهاند صورتبندی نوینی از نظام و مناسبات اخلاقی متناسب با مفهوم جنسیت ارائه دهند. رهیاف...
full textفلسفۀ اخلاق زردشتی
این مقاله، «پژوهشی میانرشتهای» در «فلسفۀ اخلاق» و «فرهنگ و زبانهای ایران باستان» است که با رویکردی نوین «فلسفۀ اخلاق زردشتی» را تشریح میکند. این مقاله «فلسفۀ اخلاق زردشتی» را گونهای از «پیامدگراییِ فراگیرِ فایدهگرا و لذتگرا» میداند که برپایه «هستیشناسی، مابعدالطبیعه و الهیات زردشتی» بنا نهاده شده است. تضاد بنیادین میان «نیک» و «بد»، «لذت» و «درد» و «نیروهای زندگی» و «نیروهای مرگ» در «فل...
full textنقش انسان شناسی در فلسفۀ اخلاق کانت
اکثریت قریب به اتفاق کسانی که به تحقیق دربارۀ فلسفۀ اخلاق کانت مشغول اند کانت را به دلیل مباحث موجود در بنیادهای مابعدالطبیعه اخلاق و نقد عقل عملی، به عنوان فیلسوفی می شناسند که مخالف این دیدگاه است که «انسان شناسی و مطالعه تجربی ماهیت انسان نقش مهمی در اخلاق دارد.» به این دلیل، آن ها فلسفۀ اخلاق کانت را به سبب عدم توجه به امور تجربی، صوری یا محض تلقی کرده، به انتقاد از آن می پردازند؛ ولی آیا م...
full textتحلیل مبانی معرفتی نسبیگرایی در اخلاق سکولار
نظر به اینکه نسبیگرایی اخلاقی ریشه در نسبیت معرفت دارد، پرداختن به مبانی معرفتی آن ضرورت دارد. در این نوشتار سه مبنای عقلگرایی، فردگرایی و تقلیلگرایی بررسی خواهد شد. از آنجا که نسبیگرایی شاید در سطح اخلاق دینی نیز مطرح شود، با قید اخلاق سکولار امکان اول از بحث خارج میشود. از میان مبانی نسبیگرایی، عقلگرایی حداقلی بر آن است که محرک اخلاقی انسان عقل نیست، بلکه احساس است. عقل صرفاً ابزاری محا...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
فلسفه دینPublisher: پردیس قم دانشگاه تهران
ISSN 2008-7063
volume 12
issue 2 2015
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023